DATA EN AI “De techniek is bij de Kamer van Koophandel ondersteunend aan de data en niet andersom” Beleid en uitvoering Toen ze door CIO Rijk gevraagd werden om mee te denken over taken en positie van de CDO in de organisatie, heeft het flink wat tijd gekost om te begrijpen hoe het eigenlijk bij iedereen in elkaar zat, vertelt Visser. Er lijkt een duidelijk verschil tussen beleid en uitvoering. “Bij departementen is de CDO meestal ondergebracht in het CIO-office, zoals ook in het huidige CIO-stelsel is opgenomen”. “Dat krijg je er echt niet uit,” stelt Van Mierlo. Maar hij ziet wel dat het bewustzijn over het belang van data toeneemt bij departementen. “Het heeft wellicht tijd nodig om tot die mate van volwassenheid te komen dat ze de CIO en de CDO echt een aparte plek geven binnen een beleidsdepartement.” In de uitvoering lijken de CIO en de CDO in toenemende mate een gelijkwaardige positie in te nemen en staat samenwerking centraal. Maar wat er ook uit het rapport van CIO Rijk Opleiding voor CDO’s Omdat veel CDO’s nog maar net zijn begonnen in hun functie hebben de Rijksacademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid (RADIO) en de Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering (RAFEB) een speciale CDO-opleiding ontwikkeld voor de Chief Data Officers. Deze zomer werd een pilot gedraaid, inmiddels is een eerste officiële uitvoering afgerond. In vijf lesdagen worden deelnemers kennis bijgebracht over onder meer data governance, de IBDS, AI, EU-wetgeving en ethiek. Volgens Ronald Damhof, CDO bij het ministerie van JenV, is de opleiding een goed begin, maar nog wat te operationeel van karakter; het gaat nog te veel over frameworks, data science en AI. Een CDO moet volgens hem vooral strategisch in data kunnen denken en dit verbinden aan de doelstellingen van de organisatie. “Je moet een intern kompas ontwikkelen, want als CDO heb je steeds belangen met elkaar af te wegen.” 64 iBestuur 52, oktober 2024 komt, “Als zelfstandig bestuursorgaan (ZBO) staat het ons vrij om invulling te geven zoals we willen,” zegt Visser. Teamwork De discussie werd ook gevoerd tijdens een break-out sessie op het iBestuur Congres. Een panel van CDO’s mocht reageren op de stelling: ‘Een CDO zonder mandaat is als een CIO zonder plek aan de bestuurstafel’. Dat wordt pas een dingetje als er conflicten ontstaan tussen de verschillende lijnen, is een van de reacties. Belangrijker is dat je met de andere C-collega’s als team optrekt. “Je hebt gemeenschappelijk op te trekken, één advies te geven en één oplossing te creëren,” reageerde Rob Agelink van het Kadaster. “En die mag best op het scherp van de snede zijn, als iedereen dan wel vindt dat een passende oplossing gevonden is voor het primair proces dat we ondersteunen.” Weet waarom je een CDO is huis hebt, is het advies van het panel. Focus niet te veel op de rol of functie van de CDO, maar denk na over de opgave die de organisatie heeft. Soms moet de CDO een stimulerende rol vervullen om data te gaan gebruiken in innovatieve projecten. Toen Nephtis Brandsma tweeënhalf jaar geleden begon als CDO bij de gemeente Groningen dacht ze dat dat haar taak was, maar dat gebeurde al in hoge mate, vertelde ze tijdens de sessie. “Nu focus ik mij veel meer op de governance kant. Om ervoor te zorgen dat de data die er zijn in samenhang ontwikkeld worden. Dat we die onderling kunnen uitwisselen. Dat we hetzelfde bedoelen als we het hebben over bomen, inkomens, burgers en dat soort begrippen. Dat is denk ik de bewustwordingsslag waarvan ik me steeds meer realiseer dat wij die moeten maken.”
65 Online Touch Data en AI | Column Home